Skup kasztanów – gdzie sprzedać, za ile i czy warto zbierać kasztany w Polsce

Czym jest skup kasztanów i kto się nim zajmuje

Kasztany – czym są i do czego się je wykorzystuje

Kasztany, które tak chętnie zbieramy jesienią w parkach i przy drogach, to owoce kasztanowca zwyczajnego (Aesculus hippocastanum) – drzewa ozdobnego, które rośnie powszechnie w całej Polsce. Warto jednak wiedzieć, że kasztanowiec nie jest tym samym co kasztan jadalny (Castanea sativa). Ten drugi to zupełnie inny gatunek, którego owoce można jeść po upieczeniu. Kasztany z kasztanowca są niejadalne, a ich spożycie może prowadzić do zatruć, zwłaszcza u dzieci i zwierząt.

Mimo że nie nadają się do jedzenia, kasztany z kasztanowca mają szereg innych zastosowań, przez co stały się surowcem poszukiwanym przez różne branże. Zawierają one escynę, garbniki, flawonoidy i skrobię, które wykorzystywane są:

• w przemyśle farmaceutycznym – do produkcji leków i maści na żylaki, obrzęki i stany zapalne,
• w przemyśle kosmetycznym – jako składnik kremów poprawiających krążenie i wzmacniających naczynia krwionośne,
• w produkcji pasz dla dzikich zwierząt i hodowli – po odpowiednim przetworzeniu,
• w zielarstwie i medycynie ludowej – do przygotowania nalewek, maści i wywarów,
• w ekologicznych środkach czystości – dzięki wysokiej zawartości saponin.

To właśnie te właściwości sprawiają, że skup kasztanów co roku przyciąga uwagę osób chcących dorobić sobie jesienią. Zbieranie ich może być nie tylko źródłem dodatkowego zarobku, ale też formą aktywności na świeżym powietrzu, ekologicznym działaniem i okazją do edukacji dzieci.

Różnica między kasztanowcem zwyczajnym a kasztanem jadalnym

Zanim zaczniesz zbierać kasztany, warto wiedzieć, które owoce mają wartość handlową. Kasztan jadalny (Castanea sativa) to drzewo pochodzące z południowej Europy, którego owoce są jadalne po upieczeniu lub ugotowaniu. W Polsce rośnie sporadycznie – najczęściej w ogrodach botanicznych lub na południu kraju.

Natomiast kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum) to gatunek szeroko rozpowszechniony w miastach i wsiach, a jego owoce są niejadalne dla ludzi, ale bardzo cenione w przemyśle. To właśnie kasztany z kasztanowca są najczęściej skupowane w Polsce. Mają brązową, błyszczącą skórkę, są kuliste lub lekko spłaszczone i zwykle występują w kolczastych łupinach, które opadają razem z owocem jesienią.

Niektóre osoby mylnie traktują oba gatunki jako tożsame. To istotne, bo kasztan jadalny nie ma znaczenia w skupie prowadzonym w Polsce – jego owoce trafiają głównie na targowiska lub do sklepów spożywczych i pochodzą z importu.

Kto organizuje skup kasztanów i do czego trafiają zebrane owoce

Skupem kasztanów zajmują się przede wszystkim firmy specjalizujące się w przetwórstwie ziół, surowców paszowych, kosmetyków oraz dodatków do leków. Są to zazwyczaj mniejsze podmioty lokalne lub punkty prowadzone sezonowo przez osoby prywatne współpracujące z większymi odbiorcami.

Oto najczęstsze podmioty zajmujące się skupem:

• zielarnie i przetwórnie ziół,
• firmy paszowe i wytwórnie koncentratów dla zwierząt,
• przetwórnie kosmetyczne,
• laboratoria chemiczne i farmaceutyczne,
• myśliwi i koła łowieckie, które wykorzystują kasztany jako paszę dla dzikich zwierząt.

Warto podkreślić, że kasztany muszą spełniać określone normy jakościowe – nie wystarczy zebrać przypadkowe owoce. W wielu skupach wymagane są:

• owoce bez oznak pleśni, uszkodzeń i przebarwień,
• czystość – kasztany powinny być pozbawione liści, łupin i piasku,
• świeżość – najlepiej skupowane są kasztany zebrane nie później niż kilka dni wcześniej,
• odpowiednia waga i forma – czasem skupy preferują kasztany o większym rozmiarze lub suchsze, bardziej skoncentrowane.

Owoce po odebraniu trafiają do zakładów przetwórczych, gdzie są suszone, mielone lub przetwarzane w procesach ekstrakcji. Z nich pozyskuje się cenne substancje aktywne, które trafiają do dalszej produkcji.

Skup detaliczny i hurtowy – różnice, ceny i wymagania

Na rynku funkcjonują dwa główne modele skupu:

1. Skup detaliczny – skierowany do osób prywatnych, które zbierają kasztany rekreacyjnie lub hobbystycznie. Zazwyczaj przyjmowane są niewielkie ilości (np. 10–100 kg). Punkty skupu pojawiają się sezonowo, najczęściej we wrześniu i październiku, i działają przez kilka tygodni. Ceny w skupie detalicznym są niższe niż w hurtowym, ale łatwiej tam sprzedać niewielką ilość i nie trzeba podpisywać umów.
2. Skup hurtowy – przeznaczony dla zbieraczy większych ilości (od 500 kg do kilku ton). Tu wymagane są dokładne dane osobowe, czasem numer gospodarstwa rolnego lub firmy, a także faktura lub umowa dostawy. Ceny mogą być nieco wyższe, ale często uzależnione od jakości i systematyczności dostaw. Skupy hurtowe współpracują z kontrahentami długofalowo i zwykle nie przyjmują partii niższych niż 100 kg.

Ceny skupu różnią się w zależności od regionu, sezonu i popytu, ale zazwyczaj wahają się od 0,50 zł do 2 zł za kilogram. W niektórych sezonach, przy dużym zapotrzebowaniu i niskiej podaży, cena może wzrosnąć nawet do 2,50 zł/kg. Dla osób, które zbierają kasztany z rodziną lub grupą sąsiedzką, może to być sposób na kilkaset złotych w ciągu kilku tygodni – przyjemne z pożytecznym.

W kolejnej części artykułu przyjrzymy się dokładnie temu, kiedy najlepiej zbierać kasztany, gdzie szukać informacji o punktach skupu oraz jak maksymalnie zwiększyć swoją opłacalność, dbając o jakość zbieranego surowca.

Ile można zarobić na sprzedaży kasztanów i kiedy najlepiej je zbierać

Sezon zbiorów – kiedy kasztany dojrzewają i kiedy są skupowane

Kasztany z kasztanowca zwyczajnego dojrzewają wczesną jesienią, a ich naturalny cykl opadania z drzew przypada zwykle na drugi i trzeci tydzień września oraz cały październik. To właśnie wtedy można je zbierać w największej ilości i najlepszej jakości – są jeszcze świeże, jędrne, bez oznak pleśni czy wysuszenia.

Czas zbioru może się nieco różnić w zależności od pogody i lokalizacji – w cieplejszych rejonach Polski (np. na południu) kasztany zaczynają spadać wcześniej, nawet już pod koniec sierpnia, natomiast na północy sezon może przeciągać się do początku listopada.

Punkty skupu kasztanów otwierają się zazwyczaj między połową września a końcem października, choć wszystko zależy od dostępności surowca, popytu oraz umów zawartych z odbiorcami. Najlepiej zacząć zbierać, gdy tylko kasztany zaczynają opadać – to gwarancja dobrej jakości i wysokiej ceny.

Aby nie przegapić terminu otwarcia skupu w okolicy, warto:

• obserwować lokalne ogłoszenia w internecie (OLX, Facebook, Gumtree),
• śledzić tablice informacyjne w wiejskich sklepach i szkołach,
• dołączyć do grup tematycznych w mediach społecznościowych, np. „Skupy runa leśnego – Podkarpacie”,
• kontaktować się z zielarniami lub paszarniami, które często prowadzą skupy sezonowe.

Ceny skupu – ile kosztuje kilogram kasztanów

Ceny skupu kasztanów w Polsce są zmienne i uzależnione od wielu czynników, w tym od:

• jakości zebranych owoców,
• popytu w danym sezonie,
• lokalizacji i odległości od przetwórni,
• tego, czy sprzedajesz hurtowo, czy detalicznie.

Zazwyczaj cena oscyluje w przedziale:

• 0,50–1,00 zł/kg – dla drobnych zbieraczy w skupach detalicznych,
• 1,20–2,00 zł/kg – dla większych partii, przy dobrych warunkach i wysokiej jakości surowca,
• nawet do 2,50 zł/kg – w sezonach o dużym zapotrzebowaniu i małej podaży.

Za 100 kg kasztanów można więc uzyskać od 50 do 250 zł, a niektórzy doświadczeni zbieracze osiągają nawet 1–2 tony w sezonie, co przekłada się na kilkaset złotych dodatkowego dochodu. Trzeba jednak pamiętać, że zbiory są sezonowe, a konkurencja spora – warto więc zadbać o jakość i regularność dostaw.

Niektóre skupy oferują również premie za dużą ilość dostarczonego surowca (np. powyżej 300 kg), co może zwiększyć opłacalność zbioru.

Gdzie znaleźć informacje o aktualnych punktach skupu

Wyszukiwanie aktualnych skupów kasztanów może być wyzwaniem, bo większość z nich działa sezonowo i lokalnie. Najlepiej szukać informacji:

• na Facebooku – wiele osób prywatnych i firm ogłasza skupy w grupach lokalnych (np. „Skupy runa leśnego – Wielkopolska”, „Skupy ziół i owoców”),
• na OLX i Gumtree – w kategorii „Różne” lub „Rolnictwo”,
• na forach zielarskich i ekologicznych,
• bezpośrednio u producentów pasz i kosmetyków – niektóre z nich zamieszczają ogłoszenia na swoich stronach lub przyjmują zapytania telefoniczne.

Dobrym pomysłem jest także wypytanie starszych mieszkańców wsi lub znajomych ogrodników – często mają oni informacje o lokalnych skupach, które nie reklamują się publicznie.

Na co zwrócić uwagę przy zbieraniu i przechowywaniu kasztanów

Aby otrzymać jak najwyższą cenę za zebrane kasztany, należy zadbać o ich jakość, czystość i świeżość. Oto kilka praktycznych wskazówek:

• zbieraj kasztany codziennie, najlepiej rano, zanim zostaną podeptane lub zawilgocone,
• unikaj zbierania owoców z pleśnią, przebarwieniami lub nadgniłych,
• przechowuj kasztany w przewiewnych workach, a nie w foliowych torbach, które zatrzymują wilgoć i powodują gnicie,
• sortuj kasztany od razu – oddzielaj uszkodzone i małe sztuki,
• przechowuj zbiory w chłodnym i suchym miejscu, np. w piwnicy lub szopie z dobrą wentylacją.

Większość skupów nie przyjmuje mokrych, spleśniałych, zabrudzonych lub przemrożonych kasztanów, a nawet potrafi obniżyć cenę lub odmówić zakupu. Dlatego lepiej zbierać mniej, ale w lepszym stanie.

Czy warto zbierać kasztany w większej ilości – kalkulacja opłacalności

Wiele osób zastanawia się, czy zbieranie kasztanów faktycznie się opłaca. Odpowiedź zależy od kilku czynników:

• odległości do najbliższego skupu – jeśli masz punkt w promieniu 10–20 km, koszt dojazdu nie jest wysoki,
• ilości dostępnych drzew – im więcej kasztanowców w pobliżu, tym większe możliwości zbioru,
• czasu, który możesz na to poświęcić – zbieranie kasztanów to czynność czasochłonna,
• możliwości magazynowania i transportu – większe ilości wymagają przestrzeni i pojazdu.

Dla osób mieszkających w pobliżu parków, szkół, dróg lub osiedli obsadzonych kasztanowcami, zbiór może przynieść nawet kilkaset złotych zysku tygodniowo. Przy 50 kg dziennie i cenie 1,50 zł/kg – to 75 zł dziennie. W ciągu miesiąca daje to kilkadziesiąt godzin pracy na świeżym powietrzu i nawet 1000 zł dodatkowego dochodu.

Zbieranie kasztanów może być też ciekawym zajęciem rodzinnym, aktywnością dla dzieci, formą rekreacji i okazją do lepszego poznania przyrody. W połączeniu z poszanowaniem środowiska, segregacją surowca i znajomością lokalnych skupów, może okazać się opłacalnym, naturalnym i satysfakcjonującym zajęciem.

W trzeciej części artykułu pokażę, co można zrobić z kasztanami poza sprzedażą – od naturalnych kosmetyków, przez środki czystości, po ekologiczne ogrodnictwo.

Alternatywne sposoby wykorzystania kasztanów i porady praktyczne

Domowe zastosowania kasztanów – od kosmetyków po ekologiczne detergenty

Choć skup kasztanów może być kuszącym sposobem na dorobienie jesienią, nie zawsze mamy w okolicy punkt skupu, który je przyjmie. Na szczęście istnieje wiele domowych, praktycznych i ekologicznych sposobów na wykorzystanie kasztanów, które doceni każdy miłośnik naturalnych rozwiązań.

Najbardziej znanym i cenionym zastosowaniem kasztanów jest produkcja naturalnych środków czystości. Dzięki wysokiej zawartości saponin, czyli związków pieniących, kasztany można wykorzystać do prania ubrań, czyszczenia powierzchni czy nawet mycia naczyń.

Jak zrobić proszek do prania z kasztanów?

1. Zbierz świeże, zdrowe kasztany.
2. Pokrój je lub rozbij na drobne kawałki (można też rozdrobnić w blenderze).
3. Susz przez kilka dni, aż będą całkowicie suche.
4. Zmiel na proszek i przechowuj w słoiku.
5. Do prania użyj 2–3 łyżek proszku w woreczku lub rozpuść w gorącej wodzie.

Taki domowy detergent jest w pełni biodegradowalny, bezpieczny dla skóry wrażliwej i nie zawiera chemii. Nadaje się szczególnie dla osób uczulonych na konwencjonalne środki piorące.

Z kasztanów można również przygotować:

• płukanki do włosów wzmacniające naczynka krwionośne,
• mazidła na żylaki i opuchliznę,
• toniki do skóry naczynkowej,
• ekstrakty roślinne do kąpieli regeneracyjnych.

Wszystkie te produkty przygotowuje się z surowca świeżego lub suszonego, najczęściej w formie naparu lub nalewki alkoholowej.

Wykorzystanie kasztanów w ogrodzie i domu

Kasztany mogą być również wykorzystywane w ogrodnictwie i gospodarstwie domowym. Oto kilka inspirujących zastosowań:

• Naturalny odstraszacz moli – wystarczy umieścić kilka kasztanów w woreczkach i rozłożyć je w szafach. Ich zapach skutecznie odstrasza mole i inne owady.
• Dekoracje jesienne – kasztany są piękne same w sobie, dlatego świetnie nadają się na stroiki, wianki czy dekoracje stołu.
• Zabawki edukacyjne dla dzieci – klasyczne ludziki z kasztanów, gry zręcznościowe czy nauka liczenia to tylko kilka przykładów zabawy, która rozwija wyobraźnię.
• Nawóz do gleby – rozdrobnione kasztany można kompostować, dzięki czemu wzbogacają glebę w składniki mineralne.
• Ekologiczny środek czyszczący – kasztanowe wyciągi można stosować do czyszczenia blatów, podłóg i okien, bez chemii i sztucznych aromatów.

Wszystkie te zastosowania sprawiają, że nawet jeśli w danym sezonie nie uda się sprzedać kasztanów, można je wykorzystać w pełni i bez marnowania.

Zbieranie kasztanów z dziećmi – nauka, zabawa i ekologia

Zbieranie kasztanów to nie tylko sposób na dodatkowy dochód, ale też świetna okazja do spędzenia czasu z rodziną na świeżym powietrzu. Dzieci z naturalną pasją zbierają „skarby”, a przy okazji uczą się:

• rozpoznawać drzewa i owoce,
• szanować przyrodę i nie niszczyć środowiska,
• sortować i selekcjonować zbiory,
• organizować i planować wspólne działania,
• cieszyć się efektami swojej pracy.

To również znakomity pretekst do rozmów o ekologii, zrównoważonym stylu życia i korzystaniu z darów natury w sposób odpowiedzialny. Kasztany można też wykorzystać jako narzędzie edukacyjne w szkołach, przedszkolach, na warsztatach terenowych czy piknikach rodzinnych.

Czy zbieranie kasztanów wpływa na środowisko?

Pojawia się czasem pytanie: czy zbieranie kasztanów w dużych ilościach nie zakłóca naturalnego cyklu przyrody? W przypadku kasztanowca zwyczajnego odpowiedź brzmi – raczej nie, pod warunkiem że zbieranie odbywa się z umiarem.

Kasztanowiec to drzewo ozdobne, nie występujące naturalnie w polskich lasach, więc jego owoce nie stanowią kluczowego źródła pożywienia dla dzikich zwierząt. Co więcej, zbieranie kasztanów z ziemi (a nie zrywanie z drzewa) nie wpływa negatywnie na drzewo i jego cykl biologiczny.

Warto jednak pamiętać o kilku zasadach:

• nie śmiecić i nie niszczyć przyrody podczas zbierania,
• nie wchodzić na prywatne posesje bez zgody właściciela,
• pozostawiać część kasztanów dla ptaków, wiewiórek i innych mieszkańców miasta,
• unikać zbierania z zanieczyszczonych terenów, np. przy ruchliwych drogach.

Odpowiedzialne zbieranie to najlepsza forma edukacji i promocji ekologicznego stylu życia. Kasztany mogą być symbolem prostoty, powrotu do natury i szacunku dla jej darów.

Najczęstsze błędy podczas zbierania i sprzedaży kasztanów

Na zakończenie warto zwrócić uwagę na kilka błędów, które popełniają początkujący zbieracze:

• zbieranie kasztanów zbyt późno, kiedy są już spleśniałe lub wyschnięte,
• przechowywanie ich w workach foliowych, co powoduje gnicie i rozwój pleśni,
• brak selekcji – wrzucanie do worka wszystkiego, co zmniejsza jakość partii i cenę w skupie,
• niezorientowanie się wcześniej, gdzie działa najbliższy punkt skupu,
• zbieranie na terenach zakazanych – parkach chronionych, cmentarzach lub posesjach prywatnych,
• brak wiedzy o różnicy między kasztanowcem a kasztanem jadalnym.

Zbieranie kasztanów może być czymś więcej niż tylko sezonowym zajęciem – to kontakt z naturą, powrót do prostych aktywności i możliwość zrobienia czegoś dobrego zarówno dla siebie, jak i dla środowiska. Jeśli podejdziemy do tego z głową i sercem, może to być piękny, jesienny rytuał, który stanie się coroczną tradycją.

FAQ – skup kasztanów