Flufenacet, substancja czynna szeroko stosowana do zwalczania chwastów jednoliściennych i niektórych chwastów dwuliściennych, zostanie wkrótce wycofana z rynku Unii Europejskiej. Ta decyzja, która dotyczy upraw takich jak zboża, rośliny oleiste i białkowe, a także ziemniaki, została poparta przez większość krajów członkowskich UE. Choć informacje na ten temat nie zostały jeszcze oficjalnie potwierdzone, wszystko wskazuje na to, że flufenacet będzie musiał zniknąć z rynku, a rolnicy będą musieli zmierzyć się z nowymi wyzwaniami w zakresie ochrony swoich upraw.
Powody wycofania flufenacetu – wpływ na środowisko
Decyzja o wycofaniu flufenacetu z rynku Unii Europejskiej wynika z obaw dotyczących jego wpływu na środowisko oraz zdrowie ludzi. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) przeprowadził szczegółowe analizy, które wykazały, że flufenacet może mieć negatywny wpływ na bioróżnorodność i powodować trwałe zmiany w glebie. Dodatkowo, w wyniku degradacji flufenacetu powstaje kwas trifluorooctowy (TFA), który należy do grupy substancji per- i polifluoroalkilowych (PFAS). Jak czytamy na chemirol.com.pl, istnieją obawy, że TFA może mieć szkodliwy wpływ na rozrodczość ludzi oraz poważne wady rozwojowe na przykład płodów królików. Z tych powodów Komisja Europejska zdecydowała o nieodnowieniu zatwierdzenia flufenacetu, mimo jego szerokiego zastosowania w rolnictwie.
Flufenacet w środkach ochrony roślin – skuteczna substancja czynna
Flufenacet jest jednym z podstawowych składników wielu herbicydów, szczególnie w ochronie zbóż ozimych i ziemniaków. Substancja ta występuje w około 80 różnych preparatach ochrony roślin. Preparaty skutecznie zwalczają chwasty, takie jak wyczyniec łąkowy, miotła zbożowa czy życice. Jest trwała i działa przez długi czas, a jej odporność na deszcz sprawia, że jest bardzo skuteczna, nawet w trudnych warunkach pogodowych. Właśnie dlatego flufenacet jest powszechnie stosowany w polskim rolnictwie, zwłaszcza w uprawach pszenicy ozimej, jęczmienia i innych zbóż ozimych.
Komisja Europejska a decyzja o wycofaniu flufenacetu
Decyzja o nieodnowieniu zezwolenia na stosowanie flufenacetu została przyjęta przez większość państw członkowskich Unii Europejskiej podczas głosowania, które odbyło się w dniach 11 i 12 lutego 2025 roku. Według informacji przekazanych przez Małopolską Izbę Rolniczą w tym przypadku zdecydowano o wydłużeniu długości okresu karencji do 18 mięsięcy zamiast proponowanych przez Komisję Europejską 12 miesięcy. Okres ten według zapisów w dzienniku urzędowym rozpocznie się w lipcu 2025 roku, co oznacza, że rolnicy będą mogli nadal stosować flufenacet przez dwa kolejne sezony. Po tym czasie substancja ta zniknie z rynku i zakończona zostanie sprzedaż środków ochrony roślin, a rolnicy będą musieli poszukiwać alternatywnych rozwiązań.
Zwalczanie chwastów a brak alternatyw
Flufenacet jest jednym z nielicznych herbicydów skutecznych w walce z trudnymi do zwalczenia chwastami, zwłaszcza w uprawach zbóż ozimych i ziemniaków. Wycofanie tej substancji z rynku oznacza, że dopuszczone potencjalne alternatywy, które mogą nie być tak skuteczne, dostępne lub ekonomiczne. Z tego powodu, Krajowa Rada Izb Rolniczych (KRIR) zwróciła się do Sekretarz Generalnej Copa-Cogeca, Elli Tsiforou, z prośbą o podjęcie działań mających na celu pozostawienia flufenacetu na rynku do czasu znalezienia skutecznej alternatywy. Rolnicy obawiają się, że fakt, by nie używać flufenacetu, może prowadzić do spadku jakości plonów oraz obniżenia ich wielkości, co będzie miało negatywny wpływ na ich dochody.
Jakie alternatywy mogą zastąpić flufenacet?
Mimo że flufenacet będzie wycofany z rynku, istnieje możliwość, że w międzyczasie na rynku pojawią się inne możliwości ochrony roślin, takie jak bikslozon czy cynmetylina. Te substancje czynne są potencjalnymi zamiennikami flufenacetu i mogą zostać dopuszczone przez Komisję Europejską w najbliższych latach. Ostateczna decyzja o tym, które preparaty będą mogły zastąpić flufenacet, należy jednak do poszczególnych państw członkowskich. Te będą miały możliwość dostosowania przepisów do lokalnych potrzeb i warunków.
Flufenacet wycofany – konsekwencje dla rolników
Zakaz stosowania flufenacetu z rynku Unii Europejskiej będzie miało istotne konsekwencje dla rolników, zwłaszcza w Polsce, gdzie substancja ta odgrywa ważną rolę w ochronie zbóż ozimych. Herbicydy zawierające flufenacet są jednymi środków w polskim rolnictwie, dlatego jego utrata będzie dużym wyzwaniem. Rolnicy, którzy do tej pory polegali na jego skuteczności, będą musieli przeanalizować dostępne alternatywy i dostosować swoje strategie ochrony roślin. Zmniejszenie dostępności substancji czynnych w środkach ochrony roślin może również prowadzić do obniżenia jakości produkcji, zmniejszenia plonów oraz wyższych kosztów produkcji, co będzie miało wpływ na konkurencyjność polskiego rolnictwa na rynku międzynarodowym.
Konieczność dalszych badań nad stosowaniem środków ochrony roślin
Izby rolnicze, w tym Krajowa Rada Izb Rolniczych, apelują o kontynuowanie badań nad bezpiecznym stosowaniem środków ochrony roślin, w tym flufenacetu, aby zminimalizować ryzyko związane z jego użytkowaniem. KRIR zwraca uwagę, że odpowiednie praktyki rolnicze, takie jak precyzyjne dawkowanie oraz monitorowanie warunków stosowania, mogą pomóc w ograniczeniu potencjalnego wpływu flufenacetu na środowisko. Zamiast całkowitego wycofania substancji, izby rolnicze występowały o działania zmierzające prowadzenia badań i rozwoju metod, które pozwolą na bezpieczne korzystanie z tej substancji.
