Składka zdrowotna w Polsce to obowiązkowa opłata dla pracowników i przedsiębiorców, której wysokość i zasady naliczania zmieniły się w 2025 roku. Jest kluczowym elementem systemu opieki zdrowotnej, zapewniającym dostęp do publicznych świadczeń medycznych. Zmiany wprowadzone w tym roku mają na celu zmniejszenie obciążeń finansowych dla przedsiębiorców – szczególnie tych prowadzących małe firmy i działalności o niskich dochodach.
Jak liczona jest składka zdrowotna?
Sposób naliczania składki zdrowotnej zależy od formy opodatkowania. Dla przedsiębiorców rozliczających się na ogólnych zasadach (skala podatkowa lub podatek liniowy) składka wynosi 9% podstawy. Od stycznia 2025 roku minimalna podstawa wymiaru została obniżona do 75% minimalnego wynagrodzenia – co daje kwotę 3499,50 zł. W rezultacie najmniejsza składka zdrowotna wynosi obecnie 314,96 zł miesięcznie. Trzeba podkreślić, że zmiana ta przynosi przedsiębiorcom oszczędności rzędu 104 zł miesięcznie w porównaniu do poprzednich zasad – w skali roku daje ponad 1200 zł.
Przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem ewidencjonowanym płacą składkę zależną od osiągniętego przychodu. Podstawa wymiaru składki opiera się na trzech progach: przy przychodach przekraczających 300 000 zł wynosi ona 180% przeciętnego wynagrodzenia. Osoby na karcie podatkowej opłacają stałą składkę w wysokości 9% od przeciętnego wynagrodzenia (która w 2025 roku wynosi 769,43 zł). Dla ryczałtowców z niższymi przychodami podstawa wymiaru jest odpowiednio niższa, co pozwala na optymalizację kosztów prowadzenia działalności.
Termin zapłaty składek
Termin płatności składki zdrowotnej upływa 20 dnia każdego miesiąca. Dotyczy to wszystkich przedsiębiorców – niezależnie od tego, czy zatrudniają pracowników.
W przypadku gdy 20 dzień miesiąca przypada na dzień wolny od pracy, termin płatności przesuwa się na najbliższy dzień roboczy, co trzeba uwzględnić w harmonogramie płatności.
Przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym, skalą podatkową lub ryczałtem ewidencjonowanym muszą złożyć także roczne rozliczenie składki. W praktyce to oznacza konieczność przesłania do ZUS formularzy: ZUS DRA (w bloku XII) lub ZUS RCA (w bloku III.F), które zawierają odpowiednie dane rozliczeniowe. Roczne rozliczenie składki zdrowotnej można złożyć elektronicznie przez platformę PUE ZUS, co znacznie upraszcza i przyspiesza cały proces.
Jeśli roczne rozliczenie wykaże niedopłatę, należy ją uregulować razem ze składką za najbliższy miesiąc. W przypadku nadpłaty, przedsiębiorca może ubiegać się o jej zwrot, składając odpowiedni wniosek (pod warunkiem że nie posiada zaległości składkowych ani nie pobrał nienależnych świadczeń z ubezpieczeń społecznych). Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma 30 dni na rozpatrzenie wniosku o zwrot nadpłaty. Środki powinny zostać zwrócone na rachunek bankowy wskazany we wniosku.
Zmiany w wysokości minimalnego wynagrodzenia
Od 1 stycznia 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrosło do 4666,00 zł brutto, co stanowi podwyżkę o 366,00 zł w porównaniu do kwoty z lipca 2024 roku. Wraz z tym wzrosła również minimalna stawka godzinowa, która obecnie wynosi 30,50 zł brutto za każdą przepracowaną godzinę. Ta podwyżka oznacza wzrost o 8,5% w porównaniu do poprzedniej stawki.
Podstawą prawną tych zmian jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 września 2024 roku w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 roku. W tym roku minimalne wynagrodzenie wzrosło tylko raz. Jest to zmiana w stosunku do lat 2023 i 2024, kiedy minimalne wynagrodzenie było podnoszone dwukrotnie w ciągu roku (w styczniu i lipcu).
Wzrost minimalnego wynagrodzenia ma bezpośredni wpływ na wysokość składki zdrowotnej. Dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych oraz na podatku liniowym podstawa wymiaru składki wynosi 75% minimalnego wynagrodzenia, czyli 3499,50 zł. Oznacza to, że minimalna składka zdrowotna w 2025 roku wynosi 314,96 zł miesięcznie. Podwyżka minimalnego wynagrodzenia wpływa również na inne świadczenia pracownicze, takie jak dodatki za pracę w nocy, odprawy czy wynagrodzenie za czas choroby.
Gdyby nie wprowadzone zmiany polegające na obniżeniu podstawy wymiaru składki do 75% wynagrodzenia, minimalna składka zdrowotna wynosiłaby 419 zł. Dzięki tej zmianie przedsiębiorcy oszczędzają do 104,04 zł miesięcznie. Obniżenie podstawy wymiaru składki zdrowotnej było jednym z postulatów organizacji przedsiębiorców, którzy od lat zabiegali o zmniejszenie obciążeń fiskalnych.
Co jeszcze powinieneś wiedzieć?
W 2025 roku nastąpiły istotne zmiany w zasadach naliczania składki zdrowotnej w porównaniu do 2024 roku. Oprócz ograniczenia podstawy naliczania składki do 75% minimalnego wynagrodzenia, zlikwidowano również naliczanie składki od środków trwałych. Planowane są kolejne – większe zmiany, które mają wejść w życie od 1 stycznia 2026 roku. Według zapowiedzi Ministerstwa Finansów, od 2026 roku ma zostać przywrócona zryczałtowana składka zdrowotna dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych według skali podatkowej.
Warto również wiedzieć, że od 5 maja 2025 roku został wprowadzony nowy program profilaktyki zdrowotnej „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”. Program ten jest realizowany przez wszystkie placówki podstawowej opieki zdrowotnej oraz laboratoria diagnostyczne wpisane do ewidencji Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych. Każda osoba powyżej 20 roku życia może bezpłatnie (na koszt NFZ) wykonać badania w ramach tego programu. Inicjatywa ta ma na celu wczesne wykrywanie chorób cywilizacyjnych i promocję zdrowego stylu życia wśród Polaków.
Należy pamiętać, że opłacanie składki zdrowotnej jest warunkiem korzystania ze świadczeń publicznej służby zdrowia. Dlatego tak ważne jest terminowe regulowanie tych należności. Trzeba również pamiętać, że w przypadku zaległości w opłacaniu składek zdrowotnych, NFZ może odmówić bezpłatnego leczenia (z wyjątkiem przypadków nagłych i stanów zagrożenia życia).
