Jakie drzewa można wycinać bez pozwolenia – przepisy, wyjątki i praktyczne porady dla właścicieli działek

Obowiązujące przepisy dotyczące wycinki drzew bez zezwolenia

Podstawa prawna – co mówi ustawa?

Kwestia wycinki drzew w Polsce regulowana jest przede wszystkim przez Ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. To właśnie ona określa, w jakich przypadkach konieczne jest uzyskanie pozwolenia na wycinkę, a kiedy właściciel działki może usunąć drzewo bez żadnych formalności. Dodatkowo, szczegóły techniczne (np. sposób pomiaru obwodu drzewa) są regulowane przez rozporządzenia wykonawcze i akty prawa miejscowego, które mogą różnić się w zależności od gminy.

Zasadniczo, od 2017 roku obowiązują zliberalizowane przepisy, które umożliwiają osobom fizycznym wycinkę drzew na własnej posesji bez uzyskiwania pozwolenia, o ile działanie to nie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jednakże, ta liberalizacja ma pewne ograniczenia, m.in. dotyczące gatunku drzewa, jego obwodu pnia oraz lokalizacji.

Kiedy potrzebne jest zezwolenie, a kiedy nie?

Wycinka drzewa wymaga zezwolenia w przypadku, gdy:

dotyczy nieruchomości należącej do firmy, instytucji lub gospodarstwa prowadzącego działalność gospodarczą,
właściciel planuje sprzedaż drewna lub pozyskanej biomasy,
drzewo ma określony obwód pnia przekraczający limity wskazane w ustawie,
drzewo znajduje się na terenie wpisanym do rejestru zabytków, objętym ochroną konserwatorską lub w parku krajobrazowym, rezerwacie przyrody albo na obszarze Natura 2000,
planowana wycinka jest częścią inwestycji budowlanej wymagającej pozwolenia na budowę.

Wycinka drzewa nie wymaga zezwolenia, jeżeli:

właścicielem jest osoba fizyczna,
drzewo rośnie na działce prywatnej,
usunięcie drzewa nie jest związane z działalnością gospodarczą,
obwód pnia nie przekracza limitów, które dla niektórych gatunków są jasno określone w ustawie,
drzewo jest martwe, obumarłe lub stanowi bezpośrednie zagrożenie dla ludzi lub mienia.

Kluczowe pojęcia – obwód pnia i miejsce pomiaru

Jednym z najważniejszych kryteriów, które określają konieczność zgłoszenia wycinki, jest obwód pnia drzewa mierzony na wysokości 5 cm od powierzchni gruntu. Jeśli pień rozgałęzia się poniżej tej wysokości, pomiar wykonuje się dla każdej odnogi osobno.

W 2025 roku nadal obowiązują limity obwodów pni, po przekroczeniu których konieczne jest zgłoszenie wycinki do gminy, nawet jeśli mowa o działce prywatnej i właściciel nie prowadzi działalności gospodarczej. Limity te wynoszą:

80 cm dla topoli, wierzb, klonu jesionolistnego i klonu srebrzystego,
65 cm dla kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej i platana klonolistnego,
50 cm dla pozostałych gatunków drzew.

Jeśli drzewo ma mniejszy obwód niż przewidziany w przepisach, można je usunąć bez zezwolenia i bez zgłoszenia. Powyżej tych wartości – wymagane jest zgłoszenie wycinki do urzędu gminy, choć formalności są znacznie uproszczone w porównaniu do dawnych przepisów.

Osoby fizyczne a działalność gospodarcza – istotna różnica

Ogromne znaczenie ma to, czy wycinka drzewa jest związana z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jeśli właściciel nieruchomości planuje usunąć drzewo, ponieważ np. chce sprzedać drewno, poszerzyć teren pod inwestycję lub ma gospodarstwo rolne prowadzące sprzedaż, może być uznany za podmiot gospodarczy. W takim przypadku nawet na prywatnej działce może być konieczne uzyskanie zezwolenia, a nie tylko zgłoszenie.

Z kolei osoba fizyczna, która wycina drzewo z ogrodu na potrzeby własne (np. dlatego że drzewo zasłania światło, jest chore albo zagraża budynkowi), może to zrobić bez zezwolenia, jeśli nie przekracza wspomnianych limitów obwodu.

Warto jednak zaznaczyć, że niektóre gminy wymagają zgłoszenia zamiaru wycinki, nawet jeśli formalnie nie jest ono konieczne. Dlatego zawsze przed usunięciem drzewa warto zadzwonić do urzędu lub sprawdzić uchwały rady gminy dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej.

Nowelizacje przepisów i zmiany na przestrzeni lat

Przepisy dotyczące wycinki drzew były w Polsce wielokrotnie nowelizowane. Najgłośniejszą zmianą była tzw. ustawa Szyszki z 2017 roku, która wprowadziła bardzo liberalne zasady wycinki – niemal każdy mógł usunąć drzewo z działki bez pytania o zgodę. Jednak po krytyce społecznej i licznych nadużyciach przepisy zostały znowelizowane jeszcze w tym samym roku, przywracając obowiązek zgłoszenia dla drzew przekraczających określony obwód.

Od tego czasu obowiązują przepisy, które mają na celu zrównoważenie interesów właścicieli nieruchomości z potrzebą ochrony środowiska. W praktyce oznacza to, że:

można usuwać drzewa bez biurokracji, jeśli są młode, owocowe, martwe lub zagrażające,
należy zgłaszać wycinkę drzew starszych i o większym obwodzie,
należy uzyskać zgodę, jeśli drzewo rośnie na działce firmowej, inwestycyjnej lub chronionej.

W 2025 roku nie wprowadzono nowych ogólnokrajowych przepisów, ale coraz więcej gmin wdraża lokalne regulacje, np. obowiązek nasadzeń zastępczych lub wyższe wymagania co do dokumentacji. Dlatego tak ważne jest, by przed każdą wycinką upewnić się, co obowiązuje w danej gminie.

W kolejnej części artykułu omówimy szczegółowo, które gatunki drzew można wycinać bez pozwolenia, kiedy wystarczy samo zgłoszenie, a kiedy zupełnie nie trzeba martwić się formalnościami. Przedstawimy także przykłady z praktyki oraz różnice interpretacyjne w zależności od lokalizacji.

jakie drzewa można ścinać bez pozwolenia

Gatunki i okoliczności, które pozwalają na wycinkę bez zgłoszenia

Drzewa, które można usunąć bez pozwolenia – lista najczęstszych przypadków

Choć przepisy o wycince drzew mogą wydawać się skomplikowane, istnieje szereg jasno określonych przypadków, w których można usunąć drzewo bez konieczności zgłaszania tego faktu do urzędu. Dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej kluczowe znaczenie ma to, jakiego gatunku dotyczy wycinka oraz jaki jest obwód pnia drzewa.

Zgodnie z aktualnym stanem prawnym (2025), bez żadnych formalności można wyciąć:

drzewa owocowe (np. jabłoń, grusza, wiśnia, czereśnia, śliwa, orzech włoski, morela, brzoskwinia),
drzewa, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
- 80 cm – dla topoli, wierzb, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego,
- 65 cm – dla kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej (popularnej „akacji”) i platana klonolistnego,
- 50 cm – dla wszystkich pozostałych gatunków drzew, np. dębu, brzozy, buka, jesionu, lipy, olszy itp.

Jeśli drzewo nie przekracza wskazanego obwodu – nie trzeba ani zgłaszać, ani uzyskiwać pozwolenia. Warto jednak mieć dokumentację (np. zdjęcia lub pomiar obwodu), by w razie kontroli móc wykazać, że działanie było zgodne z prawem.

Kiedy można wyciąć drzewo mimo przekroczenia limitu?

Nawet jeśli drzewo przekracza dopuszczalny obwód, są sytuacje, w których można je usunąć bez zgłoszenia lub zezwolenia, o ile spełnia się odpowiednie warunki:

Drzewo jest martwe lub obumierające – nie wymaga to formalności, ale warto zachować dokumentację potwierdzającą jego stan (np. opinię dendrologa lub zdjęcia pękniętej korony, próchnicy, wyłamanych konarów).
Drzewo zagraża ludziom lub budynkom – np. rośnie pochylone w stronę domu, ma złamaną koronę, korzenie niszczą fundamenty. W takich przypadkach usunięcie drzewa jest dopuszczalne w trybie awaryjnym.
Drzewo rośnie w odległości do 3 metrów od ściany budynku mieszkalnego – w takim przypadku zgłoszenie nie jest wymagane, o ile usunięcie nie jest związane z prowadzeniem działalności.
Drzewo samosiewne w linii ogrodzenia – jeśli drzewo nie było planowo sadzone i rośnie w miejscu kolidującym z infrastrukturą ogrodzenia, często jest traktowane jako element „dozwolony do usunięcia” bez formalności.
Drzewo w złym stanie fitosanitarnym (choroby, szkodniki) – możliwe jest usunięcie go na podstawie opinii specjalisty bez konieczności oczekiwania na decyzję gminy.

We wszystkich tych przypadkach należy jednak działać rozważnie i zachować dowody, które w razie kontroli potwierdzą zasadność wycinki.

Własna działka a obowiązki właściciela

Najwięcej uprawnień do wycinki bez zgody ma osoba fizyczna posiadająca działkę niezwiązaną z działalnością gospodarczą. To oznacza, że właściciel typowej działki przydomowej może bez przeszkód usuwać drzewa, jeśli:

nie przekraczają limitów obwodu,
nie rosną na terenie chronionym (park, rezerwat, zabytek),
nie zostały objęte indywidualną ochroną (np. jako pomniki przyrody),
ich wycinka nie ma związku z inwestycją lub komercyjnym celem (np. sprzedaż drewna).

W praktyce więc, jeśli właściciel działki chce poprawić doświetlenie ogrodu, usunąć krzywo rosnącą brzozę lub starą jabłoń, może to zrobić bez formalności, pod warunkiem że nie są to drzewa o obwodzie przekraczającym ustalone limity.

Należy jednak pamiętać, że w niektórych gminach istnieją przepisy lokalne, które wymagają np. zgłoszenia zamiaru wycinki nawet w sytuacjach, które teoretycznie są zwolnione z obowiązku pozwolenia. Takie sytuacje mają miejsce zwłaszcza w miastach i gminach chroniących zieleń miejską.

Przykłady z praktyki – co mówią urzędnicy?

W wielu gminach urzędnicy potwierdzają, że najwięcej problemów wynika z błędnego pomiaru obwodu drzewa lub nieświadomości, że dany gatunek (np. klon srebrzysty) ma inny limit niż np. lipa. Dlatego warto:

zawsze mierzyć drzewo na wysokości 5 cm od poziomu gruntu,
pamiętać, że jeśli drzewo ma kilka pni wyrastających z ziemi poniżej 5 cm, obwód mierzy się osobno dla każdego z nich,
w razie wątpliwości – skontaktować się z urzędem gminy lub miasta (wydział ochrony środowiska),
robić dokumentację – zdjęcia pnia z metrem, zdjęcia całego drzewa, jego stanu zdrowotnego.

Z praktyki wynika, że najczęściej bez żadnych konsekwencji usuwa się drzewa owocowe, drzewa młode oraz te, które zagrażają bezpieczeństwu. Urzędy jednak reagują stanowczo, gdy wycinane są stare dęby, lipy, buki czy brzozy o dużych obwodach, zwłaszcza na działkach inwestycyjnych.

Również nadzór konserwatorski może zablokować wycinkę nawet wtedy, gdy drzewo nie jest objęte ochroną pomnikową. W obrębie stref ochrony konserwatorskiej (np. starówki, parki zabytkowe, otoczenie pałaców i dworków) każde drzewo może być traktowane jako element krajobrazu kulturowego, a jego usunięcie wymaga oddzielnej zgody konserwatora zabytków.

W kolejnej części artykułu przeanalizujemy, jak przygotować się do legalnej wycinki, kiedy zgłoszenie jest wymagane i jak uniknąć kar finansowych. Pokażemy też, jak postępować odpowiedzialnie, by pogodzić potrzebę usunięcia drzewa z troską o przyrodę.

kiedy można wyciąć drzewo bez pozwolenia

Jak przygotować się do legalnej wycinki – formalności i dobre praktyki

Kiedy warto zgłosić zamiar wycinki?

Nawet jeśli przepisy przewidują możliwość wycinki bez zezwolenia, w niektórych przypadkach lepiej jest zgłosić taki zamiar do gminy. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji granicznych, w których np.:

obwód pnia drzewa zbliża się do ustawowego limitu,
drzewo wygląda na stare lub cenne przyrodniczo,
sąsiedzi mogą zgłosić zastrzeżenia,
działka znajduje się w rejonie objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, który zakłada ochronę zieleni,
występuje ryzyko, że urzędnik zakwalifikuje wycinkę jako związaną z działalnością gospodarczą.

Zgłoszenie daje bezpieczeństwo prawne, a sam proces – wbrew obiegowym opiniom – nie jest skomplikowany. Coraz więcej gmin wprowadza formularze online i uproszczone procedury.

Jak wygląda zgłoszenie do urzędu?

Zgłoszenie zamiaru usunięcia drzewa (zgodnie z art. 83f ustawy o ochronie przyrody) składa się do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, najczęściej w wydziale ochrony środowiska. Powinno zawierać:

imię i nazwisko lub nazwę właściciela nieruchomości,
adres nieruchomości, na której rośnie drzewo,
gatunek drzewa,
obwód pnia mierzony na wysokości 5 cm,
informację o celu usunięcia drzewa,
plan zagospodarowania działki lub szkic z lokalizacją drzewa.

Nie trzeba dołączać zdjęć, ale dobrze jest to zrobić, zwłaszcza gdy drzewo jest uschnięte, uszkodzone lub pochyłe. Urzędnik może dokonać oględzin w terenie – najczęściej w ciągu 21 dni od dnia zgłoszenia.

Jeśli urząd nie wniesie sprzeciwu w ciągu 14 dni od oględzin, następuje tzw. milcząca zgoda i drzewo można legalnie wyciąć. Zgoda jest ważna przez 6 miesięcy od dnia dokonania oględzin.

Co grozi za nielegalną wycinkę?

Nielegalne usunięcie drzewa bez zgłoszenia lub wbrew przepisom może skutkować karami administracyjnymi, które naliczane są według specjalnego wzoru i zależą m.in. od:

gatunku drzewa,
obwodu pnia,
wartości przyrodniczej,
sytuacji na terenie (np. ochrona konserwatorska, działka inwestycyjna).

Wysokość kar może sięgać kilkudziesięciu tysięcy złotych w przypadku dużych, cennych drzew usuniętych bez zgody. Co ważne, kara nie wygasa nawet po sprzedaży nieruchomości – przechodzi na nowego właściciela, jeśli wycinka nie została wcześniej zalegalizowana.

Urzędnicy mogą również:

zobowiązać właściciela do nasadzeń zastępczych,
nałożyć obowiązek złożenia wyjaśnień lub udostępnienia dokumentacji,
w skrajnych przypadkach – zgłosić sprawę do prokuratury (gdy zachodzi podejrzenie świadomego niszczenia zieleni chronionej).

Dlatego tak ważne jest, by nie działać impulsywnie, tylko wcześniej zapoznać się z przepisami i – w razie wątpliwości – skonsultować się z urzędnikiem.

Jak usuwać drzewa z poszanowaniem przyrody?

Niezależnie od tego, czy drzewo można usunąć bez zezwolenia, czy po zgłoszeniu, warto pamiętać o odpowiedzialności ekologicznej. Drzewa to nie tylko element krajobrazu, ale także:

siedlisko ptaków,
schronienie dla owadów i małych ssaków,
naturalna bariera przeciwwiatrowa i filtr pyłów,
regulator mikroklimatu i wilgotności gleby.

Dlatego zawsze należy:

unikać wycinki w okresie lęgowym ptaków (marzec–lipiec),
sprawdzić, czy na drzewie nie znajdują się gniazda,
w miarę możliwości zostawić pień jako tzw. „martwe drewno” wspierające bioróżnorodność,
rozważyć nasadzenie nowego drzewa w innym miejscu ogrodu jako rekompensatę.

Coraz częściej samorządy premiują takie zachowania – niektóre gminy prowadzą programy, w których mieszkańcy mogą bezpłatnie otrzymać sadzonki drzew lub krzewów w zamian za usunięte egzemplarze.

Współpraca z sąsiadami i dobre praktyki społeczne

Choć drzewo może rosnąć na Twojej działce, jego obecność często wpływa na otoczenie, widok, nasłonecznienie czy zacienienie sąsiednich posesji. Zanim zdecydujesz się na wycinkę, warto:

poinformować sąsiadów – unikniesz konfliktów i niepotrzebnych skarg,
upewnić się, że drzewo nie rośnie dokładnie na granicy działki (jeśli tak – wymagana jest zgoda sąsiada),
rozważyć częściowe przycięcie korony lub podniesienie korony zamiast całkowitego usunięcia drzewa.

Takie podejście sprzyja budowaniu dobrej atmosfery sąsiedzkiej i zwiększa świadomość ekologiczną wśród mieszkańców.

Wycinka drzew może być potrzebą, ale też okazją do refleksji – nad tym, jak dbać o swoją przestrzeń i środowisko wokół nas. W czasach zmian klimatycznych każdy świadomy wybór ma znaczenie. Nawet ten, który dotyczy jednego drzewa.

FAQ jakie drzewa można wycinać bez pozwolenia

Jakie drzewa można wyciąć bez pozwolenia w 2025 roku?

Bez zezwolenia można usunąć drzewa owocowe, martwe lub zagrażające bezpieczeństwu oraz te, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza limitu określonego w ustawie. Zwolnienie dotyczy też osób prywatnych usuwających drzewa niezwiązane z działalnością gospodarczą.

Czy mogę wyciąć drzewo z własnego ogrodu bez zgłoszenia?

Tak, o ile nie prowadzisz działalności gospodarczej i nie dotyczy to drzewa o dużym obwodzie. Upewnij się, że nie obowiązują dodatkowe przepisy lokalne w Twojej gminie.

Jak mierzyć obwód drzewa, żeby sprawdzić czy potrzebuję pozwolenia?

Obwód drzewa mierzy się na wysokości 5 cm od ziemi. Jeśli pień się rozgałęzia poniżej tej wysokości, mierzy się każdą odnogę osobno.

Czy są kary za wycinkę drzewa bez pozwolenia?

Tak, nielegalna wycinka może skutkować karami finansowymi, a w niektórych przypadkach również nakazem nasadzeń zastępczych. Kary nakłada urząd gminy lub miasta.