Czym jest aplikacja suszowa i kto może z niej korzystać?
Nowoczesne narzędzie dla rolników w dobie zmian klimatycznych
Aplikacja suszowa to specjalne, internetowe narzędzie przygotowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi we współpracy z ARiMR i Instytutem Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG). Jej głównym celem jest umożliwienie rolnikom szybkiego i przejrzystego zgłaszania strat w uprawach spowodowanych przez suszę rolniczą. To odpowiedź administracji na rosnącą skalę szkód wywoływanych przez zmiany klimatyczne, które z roku na rok coraz mocniej uderzają w polskie rolnictwo.
Zamiast czasochłonnych i często niedokładnych wizji lokalnych komisji gminnych, rolnik może teraz samodzielnie oszacować straty i przesłać dane bezpośrednio przez internet. System jest połączony z bazą danych IUNG, która na bieżąco analizuje sytuację meteorologiczną i określa, na których obszarach występują warunki suszy w odniesieniu do poszczególnych upraw.
Dzięki aplikacji proces szacowania szkód staje się bardziej zautomatyzowany, szybszy i bardziej transparentny, co zwiększa szansę na skuteczne i terminowe uzyskanie pomocy.
Kto może korzystać z aplikacji suszowej?
Z aplikacji suszowej mogą korzystać wszyscy rolnicy, którzy:
- posiadają zarejestrowane gospodarstwo w systemie ewidencji producentów ARiMR,
- prowadzą działalność rolniczą na terytorium Polski,
- uprawiają rośliny, które zostały objęte analizą IUNG w danym sezonie jako narażone na suszę,
- ponieśli rzeczywiste straty w plonach z powodu braku opadów.
Korzystanie z aplikacji wymaga posiadania konta na platformie ePUAP lub profilu zaufanego, ponieważ logowanie odbywa się przez system identyfikacji elektronicznej. To zapewnia bezpieczeństwo danych i jednoznaczną weryfikację tożsamości wnioskodawcy.
W praktyce oznacza to, że każdy aktywny producent rolny, który znalazł się w rejonie objętym suszą według komunikatów IUNG, może zgłosić swoje straty i ubiegać się o pomoc finansową. Co ważne, aplikacja jest bezpłatna, dostępna online 24/7 w okresie naboru, i można z niej korzystać zarówno z komputera, jak i urządzeń mobilnych.
Dlaczego powstała aplikacja suszowa?
Wprowadzenie aplikacji suszowej miało związek z:
- nieefektywnością dotychczasowego systemu komisji gminnych, które często nie nadążały z oceną szkód,
- potrzebą unowocześnienia i uproszczenia procedur zgłaszania strat,
- koniecznością uzyskiwania danych porównywalnych i opartych na rzeczywistych pomiarach meteorologicznych,
- zwiększeniem transparentności procesu szacowania strat i wypłat pomocy,
- wyjściem naprzeciw oczekiwaniom rolników, którzy coraz częściej zmagają się z ekstremalnymi warunkami pogodowymi.
Dzięki systemowi dane o uprawach są automatycznie zestawiane z mapami suszy opracowywanymi przez IUNG, który prowadzi monitoring wilgotności gleby i opadów na terenie całego kraju. To pozwala na szybkie i obiektywne wskazanie, czy dane gospodarstwo kwalifikuje się do pomocy.
Aplikacja działa w ramach portalu gov.pl i dostępna jest pod adresem:
👉 https://aplikacje.gov.pl/app/susza
Jakie szkody można zgłaszać przez aplikację suszową?
Za pomocą aplikacji suszowej rolnik może zgłosić straty w konkretnych uprawach, które zostały uznane przez IUNG za szczególnie wrażliwe na deficyt wody. Najczęściej są to:
- zboża ozime i jare,
- kukurydza na ziarno i kiszonkę,
- rzepak i rzepik,
- rośliny strączkowe,
- okopowe (ziemniaki, buraki),
- trawy na gruntach ornych,
- warzywa gruntowe,
- sadownictwo i plantacje wieloletnie.
Co istotne – zgłoszeniu podlegają wyłącznie te działki i uprawy, które znajdują się w gminach objętych zjawiskiem suszy według IUNG i dla których wyliczono przekroczenie progu strat w plonie (zwykle powyżej 30%).
W aplikacji nie można zgłaszać szkód spowodowanych innymi zjawiskami atmosferycznymi, takimi jak:
❌ grad,
❌ powódź,
❌ przymrozki wiosenne,
❌ nawałnice – dla nich przewidziane są odrębne procedury i komisje.
Czym aplikacja suszowa różni się od komisji gminnych?
Dawniej rolnik musiał zgłaszać szkody do komisji powoływanej przez wojewodę, która przeprowadzała wizję lokalną i oceniała straty „na oko”. W praktyce skutkowało to:
- różnicami w ocenie między gminami,
- długim czasem oczekiwania na protokół,
- niskim poziomem zaufania do decyzji komisji,
- brakiem aktualnych danych dla całego kraju.
Aplikacja suszowa eliminuje te problemy, ponieważ:
- bazuje na precyzyjnych danych meteorologicznych z systemu monitoringu IUNG,
- pozwala rolnikowi samodzielnie wskazać procent strat w konkretnych uprawach,
- dane trafiają bezpośrednio do ARiMR i są podstawą do wyliczenia ewentualnej pomocy finansowej.
Choć nie wszyscy rolnicy z początku byli przekonani do aplikacji, z roku na rok coraz więcej z nich decyduje się na zgłoszenie szkód online, ponieważ system jest intuicyjny, szybki i oszczędza czas.
W następnej części artykułu pokażę Ci, jak dokładnie krok po kroku korzystać z aplikacji suszowej, co wpisać, na co uważać i jak uniknąć błędów, które mogą pozbawić Cię wsparcia finansowego.
Jak korzystać z aplikacji suszowej – instrukcja krok po kroku
Dostęp do aplikacji i logowanie
Aby skorzystać z aplikacji suszowej, należy przejść na stronę https://aplikacje.gov.pl/app/susza lub wejść na portal gov.pl i odszukać zakładkę „Susza rolnicza – zgłoszenie strat”. Aplikacja dostępna jest w przeglądarce internetowej – nie trzeba nic instalować ani pobierać na komputer.
Do korzystania z aplikacji wymagane jest posiadanie Profilu Zaufanego (ePUAP), dowodu osobistego z warstwą elektroniczną (e-dowód) lub konta zaufanego poprzez bankowość internetową. To gwarantuje, że zgłoszenie jest składane przez osobę uprawnioną i pozwala jednoznacznie potwierdzić tożsamość rolnika.
Krok 1: Wybór gospodarstwa i lokalizacja działek
Po zalogowaniu system automatycznie powiązuje użytkownika z jego numerem identyfikacyjnym producenta rolnego z ewidencji ARiMR. Dane o działkach rolnych (w tym ich numery, powierzchnie, lokalizacje) są pobrane automatycznie z rejestrów, dzięki czemu rolnik nie musi wpisywać ich ręcznie.
Rolnik wybiera działki, na których prowadzi produkcję rolną, i które potencjalnie zostały dotknięte przez suszę. Ważne, aby upewnić się, że działki zgłaszane do aplikacji są zgodne z tymi, które wcześniej zadeklarowano we wnioskach o dopłaty bezpośrednie.
Krok 2: Wybór upraw i oszacowanie strat
Dla każdej wybranej działki rolnik musi określić:
- jaki rodzaj uprawy był prowadzony,
- jak duża powierzchnia została obsiana daną rośliną,
- jaki był przewidywany plon (bez suszy),
- jaki jest szacowany plon rzeczywisty po suszy,
- procent strat wynikający z niedoboru wody.
System umożliwia wpisanie danych w prosty, tabelaryczny sposób, a także sam sugeruje, czy dana działka znajduje się na obszarze objętym suszą (na podstawie danych IUNG). Jeśli tak – można kontynuować zgłoszenie. Jeśli nie – aplikacja poinformuje, że uprawa nie kwalifikuje się do wsparcia w danym terminie.
Warto pamiętać, że szacunek strat należy przygotować rzetelnie, gdyż zbyt zawyżone wartości mogą być później zakwestionowane przez ARiMR, co grozi odrzuceniem wniosku lub ograniczeniem wypłaty pomocy.
Krok 3: Weryfikacja danych i podpis elektroniczny
Po uzupełnieniu wszystkich danych, aplikacja generuje podsumowanie zgłoszenia, które należy dokładnie sprawdzić. W tym miejscu można jeszcze wrócić i edytować dane. Jeśli wszystko się zgadza, zgłoszenie należy podpisać elektronicznie i zatwierdzić.
Po wysłaniu zgłoszenia rolnik otrzymuje:
- potwierdzenie złożenia dokumentu,
- numer sprawy,
- status wniosku w systemie,
- możliwość pobrania kopii zgłoszenia w formacie PDF.
To bardzo ważne, by zachować kopię zgłoszenia, ponieważ może być potrzebna przy składaniu wniosku o pomoc finansową, kredyt suszowy lub podczas kontroli.
Krok 4: Termin składania wniosków i zmiany po zgłoszeniu
Wnioski przez aplikację suszową można składać wyłącznie w określonym terminie, który ogłasza corocznie Ministerstwo Rolnictwa – zwykle po publikacji przez IUNG raportów wskazujących na wystąpienie suszy w danym sezonie wegetacyjnym.
Po złożeniu wniosku:
- można go edytować do momentu zamknięcia aplikacji,
- nie trzeba składać dodatkowych dokumentów w formie papierowej,
- rolnik otrzyma informację zwrotną, czy jego zgłoszenie zostało przyjęte i jaki jest status sprawy.
Jeśli po zgłoszeniu rolnik zauważy błąd – np. w uprawie, numerze działki lub procentach strat – może poprawić dane logując się ponownie i edytując wniosek, dopóki system jest otwarty.
Najczęstsze błędy i jak ich unikać
Aby uniknąć problemów i opóźnień w procesie rozpatrywania wniosku, warto zwrócić uwagę na typowe błędy popełniane przez rolników:
- Zgłaszanie działek, które nie są objęte suszą według IUNG – należy zawsze sprawdzać aktualne komunikaty suszowe.
- Zbyt duży procent strat nieuzasadniony rzeczywistą sytuacją – może zostać zakwestionowany przez ARiMR.
- Niezgodność danych w aplikacji z danymi zgłoszonymi we wnioskach o dopłaty – działki i uprawy muszą być spójne.
- Brak podpisu elektronicznego – wniosek pozostaje niewysłany, dopóki nie zostanie podpisany cyfrowo.
- Przekroczenie terminu składania zgłoszeń – po jego upływie aplikacja jest blokowana.
Dlatego zaleca się składanie wniosku jak najwcześniej, aby mieć czas na poprawki i uniknąć stresu związanego z końcem terminu. Pomoc w wypełnianiu aplikacji można też uzyskać w biurach powiatowych ARiMR, ODR-ach oraz u doradców rolnych.
W kolejnej części pokażę Ci, co dzieje się po wysłaniu zgłoszenia, jakie są dalsze kroki, kiedy możesz spodziewać się pomocy i jak monitorować status swojego wniosku. To ostatni etap, który może zadecydować o realnym wsparciu dla Twojego gospodarstwa.
Co dalej po złożeniu wniosku suszowego?
Weryfikacja zgłoszenia przez system i instytucje
Po podpisaniu i wysłaniu zgłoszenia w aplikacji suszowej, dokument trafia automatycznie do systemu, w którym następuje jego weryfikacja techniczna i formalna. Co to oznacza?
- System sprawdza zgodność działek i upraw z bazą danych ARiMR – jeśli coś się nie zgadza, np. powierzchnia działki, nieistniejąca uprawa, lub błędny numer działki, zgłoszenie może zostać automatycznie odrzucone lub przekazane do ręcznego sprawdzenia.
- Dane z aplikacji porównywane są z raportami IUNG, które pokazują, czy dana lokalizacja rzeczywiście została dotknięta suszą i w jakim stopniu.
- Na tej podstawie wyliczany jest procent możliwej pomocy, który zostanie przyznany rolnikowi w przypadku uruchomienia rządowego wsparcia finansowego.
Cały proces przebiega zdalnie – rolnik nie musi jeździć po urzędach ani składać dodatkowych dokumentów (chyba że zostanie o to wyraźnie poproszony). System bazuje na informacjach dostępnych w rejestrach publicznych, co znacznie przyspiesza działanie.
Po zakończeniu etapu weryfikacji rolnik otrzymuje informację o statusie zgłoszenia – zwykle na adres e-mail podany podczas logowania lub przez konto w aplikacji.
Co jeśli popełniłem błąd lub nie zgodziłem się z wynikiem?
W przypadku, gdy zgłoszenie zostało odrzucone, ocenione negatywnie lub rolnik nie zgadza się z procentem oszacowanych strat, może on:
- złożyć reklamację lub odwołanie, w formie pisemnej do ARiMR,
- dołączyć dokumentację zdjęciową lub opinie rzeczoznawców,
- zgłosić sprawę do ponownego rozpatrzenia przez komisję lub eksperta.
Z praktyki wynika jednak, że odwołania są skuteczne tylko wtedy, gdy rzeczywiście występuje błąd systemu lub niedoszacowanie wynikające z danych pogodowych IUNG (np. lokalna susza, która nie została ujęta w raporcie). Jeśli rolnik zawyżył straty albo podał dane niezgodne z rzeczywistością – odwołanie zostanie odrzucone, a nawet może skutkować sankcjami administracyjnymi.
Jakie formy pomocy przysługują po pozytywnym zgłoszeniu?
Jeśli zgłoszenie zostanie zatwierdzone, a rząd uruchomi pomoc publiczną (np. po zatwierdzeniu przez Komisję Europejską), rolnik może liczyć na:
- bezzwrotne wsparcie finansowe, wypłacane w formie przelewu przez ARiMR,
- preferencyjny kredyt suszowy, udzielany na korzystnych warunkach przez banki współpracujące z ARiMR,
- umorzenie składek KRUS w wyjątkowych przypadkach,
- odroczenie spłaty zobowiązań lub ulg podatkowych (na poziomie gminy),
- pomoc rzeczową (np. pasze, nawozy) – rzadziej stosowana, ale możliwa.
Wysokość pomocy zależy od:
- powierzchni działek zgłoszonych do suszy,
- rodzaju uprawy,
- oszacowanego poziomu strat (muszą przekroczyć 30% średniej produkcji),
- poziomu dochodów gospodarstwa i innych otrzymanych pomocy w danym roku.
Kwoty wypłat są corocznie ustalane przez Ministerstwo Rolnictwa i mogą się różnić w zależności od skali szkód w kraju.
Jak sprawdzić status wniosku i co dalej?
Rolnik może na bieżąco śledzić status swojego zgłoszenia w aplikacji suszowej, logując się na swoje konto. Statusy mogą wyglądać następująco:
- „Wysłany” – zgłoszenie zostało poprawnie złożone,
- „W trakcie weryfikacji” – trwa sprawdzanie danych i zgodności z IUNG,
- „Zatwierdzony” – zgłoszenie zaakceptowane, można spodziewać się wypłaty,
- „Odrzucony” – z powodu błędu lub braku podstaw (np. brak suszy na danym terenie),
- „Wymaga uzupełnienia” – dane niepełne, konieczny kontakt z ARiMR.
Warto też pamiętać, że zatwierdzenie wniosku w aplikacji nie oznacza automatycznej wypłaty pieniędzy – to osobny proces, realizowany dopiero po zatwierdzeniu programu pomocowego przez rząd i KE.
W praktyce środki trafiają na konta rolników zwykle w ciągu kilku tygodni do kilku miesięcy po zakończeniu sezonu suszowego, w zależności od dostępnych funduszy i liczby zgłoszeń.
Aplikacja suszowa jako element adaptacji rolnictwa do zmian klimatu
Na koniec warto spojrzeć na aplikację suszową nie tylko jako na narzędzie do uzyskania pomocy finansowej, ale także jako istotny element nowoczesnego zarządzania gospodarstwem w dobie zmian klimatycznych. Dzięki niej:
- państwo zyskuje lepszy obraz realnych strat w uprawach,
- możliwe jest szybsze reagowanie na potrzeby rolników,
- rolnicy uczą się monitorować swoje pola w sposób cyfrowy,
- dane te mogą w przyszłości posłużyć do budowy systemów ubezpieczeniowych i oceny ryzyka.
Coraz większa część rolnictwa wymaga nie tylko ciężkiej pracy w polu, ale też kompetencji cyfrowych i umiejętności poruszania się w systemach elektronicznych. Aplikacja suszowa to pierwszy krok w tym kierunku – i narzędzie, które może okazać się kluczowe dla przetrwania wielu gospodarstw w latach suszy i nieprzewidywalnych warunków pogodowych.
